Είδη
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη κατσαρίδων σε ολόκληρο τον κόσμο, με μεγάλες ποικιλίες στην εμφάνιση τους. Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα, υπάρχουν ελάχιστα είδη κατσαρίδων.
1) Η γερμανική κατσαρίδα (Blattella germanica) αποτελεί το μοναδικό είδος που υπάρχει στην Ελλάδα και έχει τη δυνατότητα να πετάξει. Πρόκειται για τον πιο κοινό τύπο κατσαρίδας, με χαρακτηριστικό ανοιχτό καφέ χρώμα και δύο σκούρες γραμμές στην πλάτη πίσω από το κεφάλι. Το ενήλικο έντομο φτάνει σε μήκος 12-15 χιλιοστά.
2) Η αμερικανική κατσαρίδα (Periplaneta americana) αποτελεί το μεγαλύτερο είδος κατσαρίδας στην Ελλάδα και μπορεί να φτάσει τα 50 χιλιοστά σε μήκος. Έχει σκούρο καφέ χρώμα.
3) Η Ανατολική κατσαρίδα (Blatta orientalis) αποτελεί ένα μεγάλο είδος κατσαρίδας, φθάνοντας τα 30 χιλιοστά σε μήκος, και χαρακτηρίζεται από πολύ σκούρο καφέ χρώμα μέχρι μαύρο.
Διατροφικές συνήθειες
Οι κατσαρίδες είναι παμφάγα έντομα, καταναλώνοντας οποιαδήποτε οργανική ύλη εντοπίζουν μπροστά τους. Σε περίπτωση έλλειψης τροφής, μπορούν ακόμη και να καταναλώσουν σαπούνι, κόλλα, χαρτί, ξερά φύλλα και σάπια ξύλα. Επίσης, μπορούν να εξασφαλίσουν τη διατροφή τους από λιπαρά υπολείμματα ή ψίχουλα που μπορεί να παραμένουν στο πάγκο της κουζίνας σας. Οι κατσαρίδες έχουν την ικανότητα να εντοπίζουν εύκολα τις πηγές τροφής τους, ενώ μπορούν να επιβιώσουν χωρίς τροφή για ένα μήνα ή και περισσότερο.
Ο ρόλος της κατσαρίδας στην ζωή μας
Η κατσαρίδα έχει καθιερωθεί ως σύμβολο βρωμιάς σε πολλές χώρες του κόσμου, με την εντύπωση πως δεν προσφέρει καμία ωφέλεια στην καθημερινή μας ζωή. Η εξάπλωσή της είναι ευρεία, καταγράφοντας παρουσία σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε ορισμένες χώρες, οι άνθρωποι τις έχουν ενσωματώσει στις διατροφικές τους συνήθειες, ενώ, ευτυχώς, αυτό δεν ισχύει για τη χώρα μας!
Αιτίες προσβολής
Οι κατσαρίδες είναι επιδέξιες στην τέχνη της επιβίωσης και μπορούν να εισβάλλουν στον χώρο σας από παντού. Περνούν μέσα από ρωγμές και τρύπες στοίχισης, χρησιμοποιούν τοίχους, σωλήνες, υδραυλικά, πόρτες, και ακόμη και συστήματα κλιματισμού ως πόρτες εισόδου. Ο κίνδυνος επιδοθήκης αυξάνεται σε χώρους με ανεπαρκείς υγειονομικές συνθήκες, ενώ τα υγρά και ζεστά περιβάλλοντα αποτελούν ιδανικό έδαφος για αυτά τα έντομα. Εξαπλώνονται σε χώρους όπως αποθήκες, ράφια, βιβλιοθήκες και ντουλάπια, ενώ εντοπίζονται και σε ηλεκτρικές συσκευές, όπως ψυγεία, ηλεκτρικές κουζίνες, πλυντήρια πιάτων, φούρνους μικροκυμάτων και άλλες μικροσυσκευές. Μπορεί ακόμη να κρύψουν την παρουσία τους στα ρούχα σας για να αποφύγουν τον κίνδυνο.
Λειτουργούν κυρίως νύχτα, αποκρύπτοντας τον εαυτό τους όταν αντιλαμβάνονται ανθρώπινη παρουσία. Επομένως, είναι σπάνιο να τις παρατηρήσουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά όχι αδύνατο. Σε περιπτώσεις έντονης μόλυνσης, λόγω ανταγωνισμού για την τροφή, ενδέχεται ακόμη να αναζητήσουν πηγές διατροφής σε διάφορα μέρη του σπιτιού, ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ανίχνευση
Παρότι η εμφάνιση μιας κατσαρίδας κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι σπάνια, υπάρχουν άλλα σημάδια που μπορούν να ενδείξουν την παρουσία τους: Οι ωοθήκες που αφήνουν σε διάφορα μέρη έχουν οβάλ σχήμα και παρουσιάζουν καφέ απόχρωση. Τα περιττώματά τους μοιάζουν με κόκκους πιπεριού και έχουν σκούρο καφέ-μαύρο χρώμα.
Επιπτώσεις στην υγεία
Παρόλο που οι κατσαρίδες θεωρούνται συχνά “βρώμικα” έντομα, εφαρμόζουν αυτοκαθαρισμό όλο τον χρόνο, όπως κάνουν και οι γάτες. Εκπέμπουν λιγότερα βακτήρια από ό,τι μεταφέρουμε εμείς με τα χέρια μας. Ωστόσο, εκλύουν ορισμένες ουσίες που πολλοί άνθρωποι είναι αλλεργικοί σε αυτές. Ισχυρές αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να προκαλέσουν οίδημα, εξανθήματα και δυσκολία στην αναπνοή.
Επιπλέον, οι κατσαρίδες αποτελούν γνωστή αιτία επιδείνωσης του άσθματος, ιδίως για τα παιδιά που εκτίθενται σε περιοχές όπου υπάρχουν τα περιττώματά τους. Τα περιττώματα και τα τμήματα από ψόφια έντομα μπορεί να ανυψωθούν από ασθενή ρεύματα αέρα και να εισπνευστούν από τους ανθρώπους. Επιπλέον, οι κατσαρίδες λειτουργούν ως φορείς μικροοργανισμών που μπορούν να προκαλέσουν σταφυλόκοκκο, στρεπτόκοκκο και σαλμονέλα. Τέλος, τα τσιμπήματά τους μπορεί να προκαλέσουν πρήξιμο, ερεθισμό ή ακόμη και λοιμώξεις.
Πρόληψη
Για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης κατσαρίδων, μπορείτε να ακολουθήσετε τα εξής βήματα: Φυλάξτε τα τρόφιμά σας στο ψυγείο αντί στον πάγκο της κουζίνας. Μην αφήνετε τα σκουπίδια με κατάλοιπα φαγητού για πολλές ημέρες στο εσωτερικό του σπιτιού. Καθαρίστε όλες τις επιφάνειες του πάγκου μετά το μαγείρεμα. Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν ρωγμές στους τοίχους και τις σωληνώσεις, και σφραγίστε προσεκτικά τα παράθυρα και τις πόρτες του σπιτιού σας.
Τι να κάνετε σε περίπτωση μόλυνσης
Αρχικά, απαλλαγείτε από τα μαγειρεμένα τρόφιμα που ήταν εκτεθειμένα έξω από το ψυγείο σας. Επισκεφθείτε προσεκτικά την κουζίνα και το μπάνιο σας για ενδείξεις πιθανής μόλυνσης. Αν σκέφτεστε τη χρήση εντομοκτόνων, συνειδητοποιούμενοι τους κινδύνους, σας συνιστούμε να μην το κάνετε. Οι χημικές ουσίες που περιέχονται στα εμπορικά εντομοκτόνα είναι συχνά πολύ πιο τοξικές για τον άνθρωπο και τα κατοικίδια ζώα από ό,τι για τις κατσαρίδες. Επιπλέον, η σωστή χρήση των εντομοκτόνων είναι κρίσιμη για την ασφάλειά σας. Συνίσταται πάντα να αναθέτετε το έργο σε επαγγελματίες αντί να αναλαμβάνετε το ρίσκο μόνοι σας.